MATKI. PIEŚŃ NA CZAS WOJNY

multimedia

fot. Bartek Warzechawięcej fotografii

recenzje

• Spektakl Górnickiej nie opowiada tylko o traumach czy okropieństwach wojny, ale też o nas, Polakach i o nas, Europejczykach. Zapewne odbiór „Matek” będzie nieco inny w zależności od miejsca prezentacji przedstawienia, jednak kluczowa teza – o tym, że Europa, do której wyobrażenia się przyzwyczailiśmy i do której często się odwołujemy, nie istnieje, a może i nigdy w takiej formie nie istniała – powinna być czytelna wszędzie. (…). Kobiety grające w „Matkach” nie mówią tylko o traumach, których doświadczyły od momentu wybuchu wojny, dużo uwagi poświęcają też, z jednej strony, złości, z drugiej – nadziei. Złości na to, że Europa coraz częściej odwraca wzrok od Ukrainy, obojętnieje na jej cierpienie, oraz na to, że ta sama Europa, która ciągle powołuje się na demokratyczne wartości, nie zareagowała w odpowiednim momencie i nie powstrzymała imperialistycznych zapędów Rosji. A nadziei – na spotkanie z najbliższymi, na powrót do domu i do przerwanych przez wojnę codziennych rytuałów. Przede wszystkim jednak – nadziei na sprawiedliwość. (…). Szczedriwka w wykonaniu chóru babek, matek, córek jest po prostu przejmująca. I to z kilku powodów. Po pierwsze, bo jest o odzyskiwaniu głosu i o miejscu, w którym ten głos może wybrzmieć. Po drugie, bo zawiera w sobie życzenia dla nas wszystkich. Po trzecie, z uwagi na hołd złożony tradycji ukraińskiego śpiewu, żywego głosu, który przeszywa i dojmuje. Ten śpiew to przestrzeń, której nie da się zawłaszczyć. A ten głos to głos, którego, mimo wszystko, nie da się uciszyć. I niech niesie się on w świat.
  Wiktoria Tabak, „Didaskalia”
• „Matki. Pieśń na czas wojny”, spektakl Marty Górnickiej, jest opowieścią-pieśnią. (...). Wykonywane chóralnie ukraińskie, białoruskie i polskie pieśni tradycyjne przeplatają się z informacjami o napaści Rosji na Ukrainę, z historiami uchodźców. Reżyserka kontynuuje tym przedstawieniem projekt „odzyskiwania chóru” dla teatru, nawiązujący do antycznego dramatu. Stojąca na scenie i przemawiająca grupa kobiet jest bohaterem zbiorowym i chociaż struktura opowieści skupia się na jednostkach, to właśnie chór jest jej głównym bohaterem. W oszczędnej formie widowiska jest coś bardzo szlachetnego. Brak rekwizytów, gry świateł, muzyki instrumentalnej, neutralne kostiumy, ale oczy widzów nie pozostają suche. Mierzymy się z codziennym cierpieniem sąsiadów. Spektakl działa na przecięciu zebrania i politycznego manifestu w obronie humanitaryzmu. Spektakl zgodnie z tytułem przedstawia wojnę z perspektywy kobiet – osób „obdarzonych przywilejem” ucieczki, czyli przekleństwem niemocy. Opowiada o zbrodniach, o zamykaniu kobiet w sferze bezczynności, o ograniczaniu ich udziału w wojnie do roli matek i płaczek. Widz wraz z pierwszą pieśnią porywany jest w emocjonalny trans, ale nie osłabia to intelektualnej siły przekazu. Wychodzimy z teatru z poczuciem bezsilności wobec obłudy świata i jednocześnie z zaszczepioną świadomością obowiązku działania. W litości i trwodze. Chór śpiewa, że nie opuszczając domu też można zmienić rzeczywistość, refleksja jednostek ma moc. Przedstawienie jest oskarżeniem wymierzonym w agresora, ale i próbą dobicia się do sumienia zachodniego świata zapakowanego w tłuszcz dobrobytu. Może się uda.
  Aniela Bocheńska, e-teatr, Nowa Siła Krytyczna
• „Matki. Pieśń na czas wojny” to spektakl o kobiecej solidarności i o narodzinach siostrzeństwa (w opozycji do wyświechtanego braterstwa). „Dlaczego jesteś z nami?” – pyta jedna z bohaterek spektaklu. „Bo tutaj czuję, że nie jestem sama” – odpowiada druga, a kilka chwil później cały chór wykonuje „Song o miłości”. Moc Chóru Kobiet w jego ukraińsko-białoruskiej odsłonie wynika także z faktu, że twórczynie świadomie posługują się teatrem jako potężnym narzędziem arte-terapeutycznym. W przypadku ludzi obciążonych traumą wojenną czy/i traumą przesiedleńczą teatr pomaga w jej neutralizacji. Koordynacja, z jaką działają uczestniczki, ich energia i czysto ludzka złość nie pozostawiają wątpliwości, że grupa obcych sobie kobiet, wybranych podczas castingu, przekształciła się w działający z wielką precyzją mechanizm. Zlepek przypadkowych osób dostroił się, uzyskując świadomość i moc sprawczą.
  Anna Korzeniowska-Bihun, „Teatr”

pozostałe recenzje