Lalka. Najlepsze przed nami

Literatura badawcza związana z Lalką Bolesława Prusa jest tak obszerna, że da się z niej stworzyć niemałą bibliotekę. W większości prac powracają jednak podobne obszary tematyczne. Kategorie opowieści o ludziach czasu wielkiej zmiany, zapisu rozpadu świata czy rozpadu wspólnoty, „gry iluzji i deziluzji, zachwytów i rozczarowań”, „entuzjazmu i zblazowania”, wyrywania się z bezsilności związanej z rolami społecznymi, maskami, konwenansami.

Lalka to świat rozpadających się kategorii i budowania iluzji, które przesłaniają rzeczywistość. Można powiedzieć, że wszystkich bohaterów powieści łączy tak naprawdę jedna cecha – poczucie bycia nie na swoim miejscu, co skutkuje budowaniem utopijnych światów i wyidealizowanych wersji samych siebie. Wszyscy mają problem z zakorzenieniem się w otaczającym świecie, ale też przeczuwają nadejście jakiegoś nowego, nieznanego porządku. Czują, że zastany przez nich porządek świata wymaga zmiany, ale sami nie posiadają w sobie silnego imperatywu, który by tę zmianę umożliwiał. Niespełnienie, poczucie porażki, rozczarowanie – okazuje się, że nie rezygnując z XIX-wiecznych realiów, ale uważnie wczytując się w tekst Lalki, znajdziemy się bardzo blisko naszych współczesnych rozterek i pytań.

„Co to za dziwna plątanina – życie ludzkie” – mówi pod koniec powieści Wokulski. Twórcom spektaklu zależy na tym, by owej plątaniny nie stracić z oczu i nie sprowadzać złożoności powieści i zapisanych w niej bohaterów do założonych z góry tez, a co za tym idzie – uproszczeń.

Spektakl dla widzów od 15. roku życia.

***

Rozmowa o spektaklu z reżyserem, na łamach „Krytyki Politycznej”: tutaj.