Tęsknica

  • reżyseria — Pamela Leończyk
  • premiera — 18 marca 2023
  • czas trwania 90 min
  • miejsceScena Mała

Jest taka wieś, która nie istnieje. Domów już nie ma, bo zrównano je z ziemią. Miała powstać tu hałda, ale kopalnia zmieniła zdanie. Są za to mieszkańcy, choć żyją teraz gdzieś indziej. Dziś, po dwudziestu latach od zlikwidowania wsi, w czynie społecznym porządkują tereny byłych posesji, koszą trawy, zasiewają kwiaty łubinu, spotykają się na piknikach i potańcówkach, a każdego roku organizują huczny międzypokoleniowy zjazd, gdzie wybierają Miss i Mistera wioski. 

Spektakl „Tęsknica” to fantazja zainspirowana rozmowami z byłymi mieszkańcami wsi Wigancice Żytawskie (woj. dolnośląskie, gmina Bogatynia), wysiedlonej w 1999 roku na skutek decyzji miejscowej kopalni. Twórczynie i twórcy przedstawienia wsłuchują się w lokalne opowieści i tworzą na ich podstawie uniwersalną historię o chęci powrotu do domu. To spektakl, w którym z miłości mówi się po czesku, z tęsknoty przywołuje duchy hałdziarzy, a w nadziei na lepsze jutro wzywa na pomoc Elżbietę Jaworowicz. „Tęsknica” opowiada o ludziach przywiązanych do „swojego miejsca”, nawet jeśli wydaje się ono naznaczone klątwą.

***

Szczególne podziękowania dla byłych mieszkanek i mieszkańców Wigancic Żytawskich: Lucyny Burczyńskiej, Elżbiety Lech-Gotthardt, Tomasza Mielecha, Krystyny Proch i Zbigniewa Szatkowskiego.

***

W spektaklu wykorzystywane są dym sceniczny oraz efekt stroboskopowy (światło pulsujące z dużą częstotliwością) – osoby wrażliwe na te teatralne środki prosimy o szczególną ostrożność.

***

Spektakl powstał we współpracy z Festiwalem Nowe Epifanie jako efekt Laboratorium Nowych Epifanii.

*** 

Spektakl wziął udział w 29. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej ma na celu nagradzanie najciekawszych poszukiwań repertuarowych w polskim teatrze, wspomaganie rodzimej dramaturgii w jej scenicznych realizacjach oraz popularyzację polskiego dramatu współczesnego. Konkurs organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. W I etapie Konkursu spektakle oceniała Komisja Artystyczna w składzie: Jacek Sieradzki (przewodniczący), Dominik Gac, Andrzej Lis, Julia Lizurek, Wiesław Kowalski, Magdalena Rewerenda, Agata Tomasiewicz.

 

obsada

twórczynie i twórcy

  • reżyseriaPamela Leończyk
  • tekst i dramaturgiaDaria Sobik
  • scenografiaDiana Lelonek
  • muzykaMagdalena Sowul
  • reżyseria światłaPiotr Pieczyński
  • asystentka reżyserkiAnna Augustowska
  • inspicjentkaSylwia Mączarowska

multimedia

fot. Magda Hueckel

recenzje

  • Historia wsi zniszczonej z powodu rozbudowy kopalni, swoiste prowincjonalne post-apo, zaczyna się jak komedia, której osią jest reporterska wizyta mistrzowsko parodiowanej Elżbiety Jaworowicz. Ale szybko przeradza się w mroczną historię o wspólnocie, której jedynym spoiwem jest trauma. Wrażenie robi w tym spektaklu wiele elementów: eko-scenografia, aktorstwo płynnie przechodzące od komedii do dramatu, przejmujący monolog o domu, scena przeprosin smutnej hałdy i czeska wersja piosenki „Nothing Compares 2U”, nawiązująca do klasycznego teledysku.
    Przemysław Gulda, Gulda poleca, „Gazeta Wyborcza”
  • Przedstawienie „Tęsknica” oparte jest (…) na relacjach mieszkańców położonej na granicy Polski, Czech i Niemiec wsi Wigancice Żytawskie, opuszczonej przez mieszkańców wbrew ich woli w 1999 roku, aby kopalnia Turów mogła przesunąć tam swoją hałdę. Tym, co budzi największe rozgoryczenie jest fakt, że po wysiedleniu i zniszczeniu wsi kopalnia zrezygnowała ze swoich planów. Pozbawieni dobytku ludzie nie mieli już dokąd wracać. Na miejscu ich gospodarstw z czasem wyrósł las, a walące się resztki przysłupowych domów obrósł mech. To tam spotykając się corocznie wybierają wbrew rozsądkowi sołtysa, porządkują teren wspominając wiejskie zabawy i wracają do przeszłości licząc, że uda się na jej podwalinach zbudować przyszłość. Historie te ubrała w tekst dramatyczny Daria Sobik, która bardzo elegancko zrównoważyła bolesny temat groteską, komedią i miejscami purnonsensownym humorem. Reżyserii spektaklu podjęła się w ramach Laboratorium Nowych Epifanii Pamela Leończyk. Wspólnie udało im się wykreować ponadczasową opowieść o tęsknocie za domem, za miejscem, z którego pochodzimy, za ludźmi i za wspólnotą. To właśnie temat pamięci, tożsamości, kształtowania nas samych przez miejsce pochodzenia i umiejętność radzenia sobie z niekiedy bolesnymi wspomnieniami jest kwintesencją spektaklu. (…). Czy potrafimy sobie radzić z pamięcią? Jak owa pamięć wpływa na teraźniejszość? Jak bardzo zależni jesteśmy od przeszłości i jak to nas kształtuje? Na te pytania starały się odpowiedzieć twórczynie „Tęsknicy” i choć jednoznacznych odpowiedzi nie dostaniemy, to mam wrażenie, że znacznie się do nich zbliżyliśmy.
    Marek Zajdler, Nasz Teatr

w repertuarze

Wczytywanie...