Odpowiedzialność

multimedia

fot. Krzysztof Bieliński; fot. z prób: Milena Kuchnia i Aleksandra Łukomska; fot. z pogranicza: Karol Grygorukwięcej fotografii

recenzje

• Ta opowieść tchnie bolesną prawdą, a jej surowość odpowiada tragizmowi położenia uchodźców pozostawionych bez pomocy państwa, skazanych w najlepszym wypadku na lęk, ucieczkę i tułaczkę. Ważny głos Michała Zadary, aktorów i dziesiątków stowarzyszonych z nimi osób, domagających się sprawiedliwego, równego traktowania uchodźców, niezależnie od tego, z jakiej strony by nie pochodzili. To nie pierwszy tego rodzaju spektakl, który wychodzi spod ręki Michała Zadary, który zasługuje na określenie „posłaniec prawdy”. Taka też była wcześniejsza „Sprawiedliwość”. 
  Tomasz Miłkowski , „Dziennik Trybuna”
• Prawdopodobnie historia kryzysu uchodźczego na białoruskiej granicy, przepuszczona przez teatr, staje się opowieścią, którą nie tylko wysłuchujemy do końca, ale też, dzięki naturze teatralnego medium, możemy ją dogłębnie zrozumieć i w gruncie rzeczy dowiedzieć się, co się tam właściwie stało i dzieje do dziś. Pięknie to było widać w Katowicach: gdy w finale spektaklu (tak, to wciąż spektakl teatralny!) Maja Ostaszewska, konkludując całą opowieść, zapytała publiczność, kto jest za to odpowiedzialny, z gardeł wielu osób na widowni wydobyło się gorzkie „my”…. Czyżby więc kilku kolejnych polskich Edypów pojęło wreszcie swój tragiczny los? Jeśli nawet tak, długa jeszcze droga przed nami, bohaterami tego niekończącego się dramatu, i wiele pracy dla przebiegłego i wcale znowu nie takiego ślepego Tejrezjasza, który tu, w Katowicach, zaskakująco skutecznie wieszczył swe proroctwa.
  Tomasz Domagała, blog Domagała się kultury
• Po wstrząsającej „Sprawiedliwości”, wystawionej w 2018 roku na tej samej Małej Scenie warszawskiego Teatru Powszechnego, teatru, który zgodnie ze swoją dewizą nieustannie, i chwała mu za to, się wtrąca, spektaklu traktującym o prawnej, politycznej, ale i etycznej odpowiedzialności za masowe wygnanie polskich Żydów w roku 1968, reżyser zdecydował się na swoistą kontynuację. Stworzył spektakl dotykający tematu jakże aktualnego, czyli jak się to eufemistycznie określa, zawróceń z granicy kraju uchodźców, przybywających z ogarniętych konfliktami zbrojnymi obszarów, przeważnie z Bliskiego i Środkowego Wschodu. Tak powstała kolejna, część teatralnego, na razie przynajmniej, dyptyku dotykającego owej zinstytucjonalizowanej opresyjności pod znamiennym, punktującym tytułem: „Odpowiedzialność”. Wyjątkowa jest zaproponowana przez Zadarę forma, będąca melanżem dramatu sądowego, teatralnego dokumentu oraz klasycznej debaty, gdzie aktorzy są jednocześnie oskarżycielami machiny państwowej i jej prominentnych członków, jak i obrońcami jednostek, będących jej ofiarami. Rzecz jest znakomicie udokumentowana, lege artis z prawnego punktu widzenia. (…). Spektakl Michała Zadary jest solidnie udokumentowanym aktem oskarżenia systemowego, politycznie motywowanego prawa silniejszego. Piętnuje resorty siłowe za sprawowanie w strefie stanu wyjątkowego niepodzielnej trójwładzy: wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej, ostrzega, iż może to być próba generalna autorytarnego porządku, dyktatury, jej doświadczalny poligon w mikroskali. Precyzyjnie wyjaśnia kto jest za ten stan rzeczy, tu i teraz, odpowiedzialny. Natomiast finalne pytanie zawisa w gęstej od znaczeń przestrzeni – kto jest odpowiedzialny za to, że mamy taką władzę... (…). Michałowi Zadarze, jego aktorom - Mai Ostaszewskiej, Barbarze Wysockiej i Piotrowi Głowackiemu, autorom scenariusza, prawnikom, wszystkim twórcom tego wyjątkowego spektaklu należą się długotrwałe oklaski na stojąco, czego zresztą na scenie przy Zamoyskiego doświadczyliśmy. Wykonali kawał znakomitej teatralnej i obywatelskiej roboty. Bowiem „Odpowiedzialność” apeluje do państwa polskiego, choć przesłanie nietrudno zuniwersalizować, aby, ze zrozumieniem i odpowiedzialnie, stosowało się do słów jednego ze swoich najwybitniejszych i najuczciwszych obywateli. Aby, jeśli nie wie jak się zachować, zachowało się przyzwoicie. Tylko tyle i aż tyle. Władysław Bartoszewski, gdyby był tam z nami, też klaskałby na stojąco. Życzmy reżyserowi, choć historiozoficzny pesymizm mocno uwiera, aby ostatni spektakl ewentualnego teatralnego poliptyku mógł wreszcie, w nieodległej miejmy nadzieję przyszłości, nazwać: „Przyzwoitość”.
  Tomasz Mlącki, Dziennik Teatralny

pozostałe recenzje