Atlas of Transitions

W latach 2017-2020 Teatr Powszechny w Warszawie był partnerem międzynarodowego projektu „Atlas of Transitions. New geographies for a cross-cultural Europe” („Atlas przemian. Nowe geografie dla międzykulturowej Europy”). 

Międzynarodowy projekt opierał się na długofalowej współpracy europejskich instytucji kulturalnych i edukacyjnych i bazował na innowacyjnych metodach łączących działania artystyczne, społeczne i badawcze. Teatr Powszechny w Warszawie wraz z Fundacją Strefa WolnoSłowa i Ośrodkiem Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego są polskimi partnerami projektu. 

Partnerami zagranicznymi z Włoch, Francji, Grecji, Szwecji, Albanii, Belgii i Egiptu byli: ERT – Emilia Romagna Teatro Fondazione, Alma Mater Studiorum – Università di Bologna, Cantieri Meticci, Skampa International Theatre Festival, Backa Teater, Motus Terrae, Tjeter Vizion, Théâtre de Liège, Le Channel scène nationale de Calais i Studio Emad Eddin.

Projekt był współfinansowany ze środków programu „Kreatywna Europa” Unii Europejskiej.

strona internetowa projektu

4 PRODUKCJE WŁASNE

W ramach projektu Atlas of Transitions Teatr Powszechny wyprodukował cztery premiery: 14 kwietnia 2018 r. „Zwierzęta” w reż. Alicji Borkowskiej, 20 czerwca 2018 r. „New Territory – live VR” w reż. Krzysztofa Garbaczewskiego, 22 czerwca 2018 r. „Lawrence z Arabii” w reż. Weroniki Szczawińskiej, a 20 września 2019 r. „Damaszek 2045” w reż. Omara Abusaady. 

Spektakl „Zwierzęta” był pierwszą częścią teatralnej trylogii „Zwierzęta-Ludzie-Bogowie”. Twórczynie i twórcy ze Strefy WolnoSłowej zaprosili widzów do rozmowy o poczuciu wyobcowania, wykluczeniu oraz różnych tożsamościach kulturowych. 

„New Territory” było plenerową instalacją performatywną z użyciem headsetów VR (dla widowni oraz aktorów). Używając technologii VR, która pozwala bezpośrednio wejść w doświadczenie „innego”, artyści pytali o naszą tożsamość i empatię oraz kontynuowali eksplorację koncepcji Jerzego Grotowskiego. Jednocześnie zajęli się wyzwaniami, jakie dla sztuk performatywnych rodzi nowoczesna technologia.

„Lawrence z Arabii” to komediowa, słodko-gorzka opowieść o tym, jak Polacy patrzą na inność i jak niepolskie tożsamości odnajdują się w konserwatywnym społeczeństwie. Twórcy analizują w spektaklu stereotypy i kalki językowe, zderzają różne punkty widzenia i nawyki, by zmusić do refleksji nad wartością kulturowej różnorodności.

W spektaklu „Damaszek 2045” to dzieło syryjskich artystów: dramatopisarza Mohammada Al Attara, reżysera Omara Abusaady i scenografki Bissane Al Sharif. Twórcy pytali w spektaklu o ludzką pamięć i mechanizmy zapominania, pisanie historii wojny oraz o narracje zwycięzców i zwyciężonych. 

SPEKTAKLE GOŚCINNE

W ramach projektu gościliśmy w Teatrze Powszechnym 3 spektakle opowiadające o tolerancji, kategorii odmienności, patriotyzmie i wykluczeniu z grupy społecznej. 

26 czerwca 2018 roku dwukrotnie zagraliśmy spektakl dla młodzieży pt. „Kiedy mój tata zmienił się w krzak” w reż. Jakuba Skrzywanka z Teatru im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu. 

27 czerwca 2018 roku na Scenie Małej Teatru Powszechnego gościliśmy spektakl „Polish Vermin” („Polska gnida”) w reż. Agnieszki Błońskiej, który przyjechał do nas z Wielkiej Brytanii. 

3 listopada 2019 roku, gościnnie na scenie Nowego Teatru w Warszawie i z napisami w j. angielskim, zaprezentowaliśmy spektakl „Hierarchia potrzeb” w reż. Mattiasa Anderssona ze szwedzkiego Backa Teater w Göteborgu. 

FLAGA NA ŚWIATOWY DZIEŃ UCHODŹCY

W czerwcu 2018 roku, z okazji Światowego Dnia Uchodźcy, zachęcaliśmy instytucje publiczne do wywieszenia międzynarodowej flagi uchodźców, zaprojektowanej przez artystkę syryjskiego pochodzenia, Yarę Said. Pomarańczowa flaga z czarnym paskiem, metaforycznie odnosząca się do kamizelki ratunkowej, jest symbolem solidarności ze wszystkimi, którzy zmuszeni są uciekać z rodzimych krajów i ryzykują wyczerpującą podróż w poszukiwaniu bezpieczeństwa. Jako społeczeństwo, przez lata, zwłaszcza w XIX i XX wieku, doświadczaliśmy losu uchodźców. Wówczas wiele narodów solidaryzowało się z nami i – wykazując empatię – przyjęło nas do swoich wspólnot. Dlatego też nie powinniśmy zamykać się na wielokulturowość i obawiać się tolerancji dla inności. Tym, którzy zdecydowali się na symboliczny gest – przekazaliśmy gotową flagę.

Na nasz apel odpowiedziało ponad 80 instytucji publicznych: teatrów, muzeów, uczelni, stowarzyszeń, redakcji i urzędów, nie tylko z Warszawy, ale także z Krakowa, Poznania, Bydgoszczy, Zielonej Góry i Lublina! Na koniec Światowego Dnia Uchodźcy Pałac Kultury i Nauki w Warszawie rozświetlił się na pomarańczowo, w kolorach flagi uchodźców. Skala tak pozytywnego odzewu w bardzo krótkim czasie przeszła nasze najśmielsze wyobrażenia. Najserdeczniej dziękujemy wszystkim instytucjom i poszczególnym osobom, które zgłaszały się do nas ws. flagi i kontynuowały swój udział w akcji w kolejnych latach.

BADANIA WIDOWNI I PUBLIKACJA 

Razem z Ośrodkiem Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego, czyli partnerem projektu Atlas of Transitions, przeprowadziliśmy badania widowni Teatru Powszechnego. Ankiety dotyczyły odbioru spektakli „Lawrence z Arabii” i „Zwierzęta” oraz refleksji na temat tożsamości kulturowych i stereotypów. 

Publikacja „Atlas of Transitions. New geographies for a cross-cultural Europe” („Atlas przemian. Nowe geografie dla międzykulturowej Europy”) to książka, w której oprócz informacji o samych projekcie i spektaklach zrealizowanych w ramach projektu, zamieszczone zostały także: wywiady z reżyserkami Weroniką Szczawińską oraz Alicją Borkowską ze Strefy WolnoSłowej, a także tekst pt. „W stronę badań artystycznych i społecznych” autorstwa naukowczyń z Ośrodka Badań nad Migracjami (Olgi Cojocaru, Kamili Fiałkowskiej i Anny Rosińskiej). Książka była dostępna dla widowni w kasie biletowej Teatru.

POKAZY FILMÓW

5 listopada 2019 roku na Scenie Małej Teatru Powszechnego odbyła się projekcja dwóch filmów paradokumentalnych z cyklu „Saga” („Spacerowanie”, „Zostaję tu”) autorstwa kolektywu ZimmerFrei. Kolektyw założony w Bolonii w 2000 roku przez Annę de Manincor, Massimo Carozziego i Annę Rispoli łączy w swojej twórczości różne języki i formy sztuki, od filmów dokumentalnych po wideo-art, tworzy instalacje dźwiękowe, sesje fotograficzne, spektakle, warsztaty i instalacje w przestrzeni publicznej.